Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy rozpoczął swoją działalność 1 września 1957 roku w Legnicy. Wówczas nosił nazwę Państwowy Młodzieżowy Zakład Wychowawczy, a powstał na bazie przeniesionego zakładu z Sobieszowa k/ Jeleniej Góry. Placówka przeznaczona była dla 130 wychowanków w wieku od 13 do 18 lat, kierowanych przez sądy dla nieletnich za dokonywane przez nich kradzieże, włamania i napady.

W zakładzie funkcjonowała szkoła podstawowa z klasami, w których uczniowie realizowali program normalnej szkoły podstawowej oraz klasami, gdzie realizowany był program szkoły podstawowej dla pracujących, a od 1966 roku dla opóźnionych w nauce ze względu na wiek.

Dla opóźnionych w nauce o 2 i więcej lat organizowane były przyuczenia do zawodów: ślusarz, stolarz, hutnik, frezer, monter samochodowy. Szkolenia odbywały się w warsztatach zakładu, warsztatach ZSZ i Technikum Samochodowego, w spółdzielni pracy „Mechanik" oraz Hucie Miedzi w Legnicy.

W ramach procesu resocjalizacji wychowankowie uczestniczyli w pracach społecznych dla potrzeb zakładu i miasta, a oprócz nauki i pracy w placówce organizowane były różnorodne zajęcia pozalekcyjne. Od 1966 roku istniał Szkolny Klub Krajoznawczo – Turystyczny „Obdarte żółwie", którego członkowie wyruszali na liczne rajdy, biwaki, obozy wędrowne. W czasie wakacji organizowano kolonie letnie nad morzem i w górach. Wielu wychowanków zasilało szeregi Związku Harcerstwa Polskiego w drużynie „Nieprzetartego szlaku".

W roku szkolnym 1971/72 zmienił się profil zakładu z resocjalizacyjnego na resocjalizacyjno - rewalidacyjny. W miejsce wychowanków o normalnym rozwoju umysłowym do placówki kierowani byli wychowankowie niedostosowani społecznie i jednocześnie upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim. W miejsce szkoły podstawowej normalnej została utworzona szkoła podstawowa specjalna. Kierunki przyuczenia zawodowego nie uległy zmianie, a program został dostosowany do możliwości dzieci upośledzonych umysłowo.

25 października 1976 roku decyzją władz politycznych i administracyjnych nowopowstałego województwa legnickiego, Państwowy Młodzieżowy Zakład Wychowawczy został przeniesiony do miejscowości Jawor. Nowy obiekt przeznaczony na placówkę do roku 1975 zajmowany był przez władze administracyjne byłego powiatu.

Położenie nowego obiektu było dość niekorzystne, ponieważ znajdował się on w samym centrum miasta, blisko rynku i centralnej ulicy. Brak sali gimnastycznej i terenu rekreacyjnego stanowił wielkie utrudnienie w realizacji procesu resocjalizacyjno – rewalidacyjnego. Korzystne natomiast było usytuowanie szkoły i internatu w jednym budynku, ponieważ ułatwiało systematyczną kontrolę i kontakt z wychowankami.

Biorąc pod uwagę wielkość nowego obiektu limit wychowanków został zmniejszony ze 130 na 102. W nowym miejscu chłopcy rozpoczęli przyuczenie do zawodu i szkolenie zawodowe w następujących kierunkach: mechanik maszyn rolniczych w Zakładach Kuzienniczych i Maszyn Rolniczych oraz aparatowy w przemyśle chemicznym w Zakładach Chemii Gospodarczej „Pollena" w Jaworze.

24 sierpnia 1981 roku Minister Oświaty i Wychowania wydał Zarządzenie w sprawie organizacji i zasad działania Państwowych Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych, na mocy którego zmieniono i ujednolicono nazwy zakładów wychowawczych dla młodzieży niedostosowanej społecznie w całym kraju. Powyższym Zarządzeniem wprowadzono również nowy statut Ośrodka, w myśl którego placówka przeznaczona była dla 84 wychowanków niedostosowanych społecznie i upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, w której funkcjonowała Specjalna Szkoła Podstawowa nr 6 oraz organizowane było przyuczenie do zawodu ślusarskiego w oparciu o własną bazę.

W ramach organizacji czasu wolnego w placówce istniały koła zainteresowań: muzyczne, w którym wychowankowie mogli nauczyć się gry na instrumentach oraz fotograficzne, gdzie chłopcy uczyli się robić zdjęcia, a następnie wywoływali je we własnej ciemni.

W roku 1988 PMOW w Jaworze jako placówka o charakterze resocjalizacyjno – rewalidacyjnym dysponował internatem z 7 grupami wychowawczymi, szkołą podstawową specjalną z 5 klasami w tym 2 przysposabiające do zawodu oraz zasadniczą szkołą zawodową specjalną z 2 klasami przygotowującymi do zawodu ślusarza. Do Ośrodka przybywali chłopcy z różnych stron Polski, kierowani przez Centralny Ośrodek Kierujący w Warszawie.

Według § 9 ust. 1 zarządzenia MOiW z dnia 24.08.1981 roku do Ośrodka kierowana była młodzież w wieku od 13 do 17 lat, a w wyjątkowych przypadkach – dzieci w wieku 10 – 12 lat, wobec których:

• właściwy sąd orzekł zastosowanie środka wychowawczego w postaci umieszczenia w ośrodku,

• właściwe pogotowie opiekuńcze na podstawie przeprowadzonych obserwacji i badań specjalistycznych, wydało orzeczenie o konieczności umieszczenia w ośrodku,

• właściwa poradnia wychowawczo – zawodowa orzekła o potrzebie umieszczenia w ośrodku, a właściwy terenowy organ administracji państwowej podjął decyzję o umieszczeniu w ośrodku.

W przypadku punktów b i c umieszczenie w ośrodku możliwe było jedynie za zgodą rodziców (opiekunów).

W roku 1989 w placówce funkcjonowało szkole koło sportowe, koło wędkarskie oraz Koło Ochrony Ligi Przyrody, które cieszyły się dużym zainteresowaniem. W ramach zajęć SKS organizowane były rozgrywki sportowe z miejscowymi szkołami, rozgrywki międzygrupowe wewnątrz ośrodka w piłce ręcznej, nożnej i biegach przełajowych. Koło Ligi Ochrony Przyrody prowadziło współpracę z nadleśnictwem. Jego członkowie pomagali w dokarmianiu zwierzyny, brali udział w akcjach zalesiania, otaczali pomniki przyrody opieką, a szczególnie oddalony o 10 km od Jawora Park Krajobrazowy „Wąwóz Myśliborski". Natomiast członkowie koła wędkarskiego brali udział w zajęciach teoretycznych oraz w wycieczkach na łowiska połączonych z grami i zabawami.

W roku 1990 jeden z wychowawców ośrodka założył zespół wokalno – muzyczny „Urwisy". Wychowankowie wchodzący w jego skład śpiewali oraz grali na gitarze i syntezatorze. Chłopcy razem z opiekunem układali programy artystyczne i akademie, z którymi występowali na różnych uroczystościach zarówno w ośrodku jak i poza nim. Brali również udział w rozmaitych konkursach i przeglądach działalności artystycznej placówek specjalnych, zdobywając liczne nagrody.

Na początku lat dziewięćdziesiątych nastąpiły zmiany w systemie kierowania wychowanków. Chłopcy nie byli już kierowani centralnie z Warszawy, lecz utworzono 4 ośrodki kierowania, które znajdowały się przy Państwowych Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych w Antoniewie, Warszawie, Wrocławiu i Łodzi. W tym czasie istniała tzw. rejonizacja, polegała ona na tym, że dany ośrodek kierował w pierwszej kolejności chłopców pochodzących z tego rejonu Polski, w którym znajdował się ośrodek, np.: ośrodek we Wrocławiu kierował dzieci z południowo – zachodniej Polski do PMOW znajdujących się w tej części kraju.

Zachodząca wówczas reformacja ustroju politycznego w Polsce spowodowała, że ponownie uległa zmianie nazwa placówki. W roku 1996Państwowy Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy stał się Młodzieżowym Ośrodkiem Wychowawczym w Jaworze.

1 stycznia 1999 roku wraz z nowym podziałem administracyjnym Polski i powstaniem nowych powiatów, rozpoczęły swoją działalność Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie. Jednostki te przejęły zadania ośrodków kierowania i od tej pory one kierowały chłopców do Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych. Funkcji tej nie pełniły jednak długo, gdyż w styczniu 2004 roku ponownie utworzono Centralny Ośrodek Kierowania w Warszawie, który kieruje chłopców do chwili obecnej.

Autor tekstu:
Agnieszka Kowalczyk